Dinozorların nesli nasıl tükenmiştir?
Dinozorlar, uzun yıllar ”ürkütücü kertenkeleler”, ”canavarlar”, hatta ”ejderhalar” olarak adlandırılırlar.Halk dilinde ve günlük yaşamda, korkunç yaratıklar olarak tanımlandı.Bundan 200-250 milyon yıl önce yeryüzünde oldukları ve diğer canlılarla birlikte bu doğal yaşamı paylaştıkları bilinmektedir.Zamanla da farklı cinslere ayrıştılar, çeşitlendiler ve ardından birden bire yok oldular, nesilleri tükendi.Ama dinozorların yok oluşu nasıl oldu?
20. yüzyılın ikinci yarısında dinozor fosillerine yönelik çalışmalar yapılmaya başlandı.Nitekim bu hayvanların 600 kadar çeşidinin %40′ı, 1970 yılından sonra bulundu.
Bundan 200 milyon yıl önce ”Trias Dönemi” adı verilen çağda yeryüzü henüz tek bir dev kıta görünümündeydi.
Trias Dönemi: 251 milyon yıl önce başlayıp 205 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.
”Pangea” adı verilen bu kıtayı tek ve dev bir okyanus çevrelemekteydi.Ana kıta henüz devasa bir çöl yapısındaydı ve sadece okyanus kıyılarında tropikal ormanlar yer alırdı.İklim sıcak ve kuraktı.Kutup bölgelerinde de buzullar oluşmamıştı.Çünkü buralar 10 derece civarındaydı.Bu dönemde dünyayı istila edecek olan dinozorlar henüz gelişim aşamasındaydı.
Fosil araştırmalarından çıkan bilimsel sonuçlara göre, o tarihlerde dinozorlar, mevcut hayvan coğrafyası içinde çok küçük bir yüzde oluşturuyorlardı.
Dinozorların Triyas Dönemi’nin sonlarına doğru, yeryüzüne egemen olmaları için birkaç milyon yıl gerekti.Bilimsel araştırmalar dinozorların tarih öncesi dünyanın her kıtasında yaşadıklarını göstermektedir.Son olarak 1986 yılında Antartika’da zırhlı bir ”Ankylosaurus”a ait fosil ve bir ”Drnithoppod” iskeletinin bir bölümü ortaya çıkarıldı.
Alaska’da elde dilen dinozor bulgularıyla birlikte, onların Kuzey Kutbu enlemlerinde de yaşadıkları kanıtlandı.Ne var ki dinozorların, büyük bir bölümü soğuk bu kutup bölgelerinde büyün bir yılı geçirdikleri söylenemez.Daha mantıklı bir açıklama, yaz aylarında düşmanları tarafından kovalanan otobur dinozorların bazılarının kuzeye, Batı Kanada’ya doğru giderek taze yiyecek aramış olmalarıdır.
Orta Asya’daki Gobi de dinozorlara ait pek çok kalıntı barındıran bölgelerin başında gelir.Buradaki ilk bulgulara, 1920 yılında ortaya çıkarılan ”Protoceratops” cinsinden dinozorlara aittir.Çinli ve Kanadalı fosil uzmanları, dört yıl süren uzun kazılardan sonra birçok fosil bulgusuna rastlamışlardır.Tüm bu çalışmalar, dinozorların en azından uzunca bir dönem dünyanın tüm kıtalarına yayıldıklarını ve yeryüzünün mutlak hakimi olduklarını göstermektedir.
Dinozorların aniden yok oluşları
Bunla ilgili ise bugüne dair bir çok iddia ortaya atılmıştır.Kısa bir sürede topluca nasıl ortadan kayboldukları uzun süre açıklanamamıştır ve yanardağ patlamalarından dünyadaki iklim değişikliklerine kadar çeşitli varsayımlar öne sürülmüştür.
1980′de ise Nobel ödüllü fizikçi Luis Alvarez ve oğlu jeolog Walter Alvarez dinozorları bir göktaşının ortadan kaldırdığını ileri sürdüler.Alvarazler’in bu görüşü 80′li yılların sonları ve 90′lı yılların başlarında bilim çevrelerinde ağırlık kazanmış ve ilerleyen yıllarda da en mantıklı gerekçe olarak kabul edilmişti.Yapılan araştırmalarda bu görüşü kanıtlamıştır.
Peki bu gök taşının özellikleri neler ve etkisi ne olmuştur?
Bilim insanları dinozorların sonunun 65 milyon yıl önce yaklaşık 10 km çapında bir göktaşının Dünyaya çarpmasıyla gerçekletiğini açıklarlar.u göktaşı saatte 54.000 km hızla Meksika’nın Yukatan Yarımadası açıklarında dünyaya çarpmış ve çarpma anında 200.000 km3 madde buharlaşmış,erimiş yada yüzlerce kilometre öteye savrulmuştur.
Bu çarpma sonucu canlı türlerinin %70′inden fazlası yok olmuş ve 170 km çapındaki, dünyanın en büyük kraterlerinden biri olan Chicxulub krateri meydana gelmiştir.Çarpmanın 100 milyon megaton TNT‘ye eşdeğer bir enerji açığa çıkardığı tahmin edilmektedir.
Çarpma sonucu oluşan toz tabakası atmosferi kapsamış, dünya aylar boyu karanlıkta kalmış, sıcaklık suyun donma derecesine(0°C) kadar düşmüş ve asit yağmurlarını yaşamıştır.Aylarca süren bu karanlık ve soğuk dönemde bitkilerin fotosentez yapamaması besin zincirini yıkmış ve bu felaketler zinciri de dinozorların sonunu hazırlamıştır.Dünya hiç güneş görmeyince buz devri oluşmuştur.Dinozorlar da bu sırada ölmüştür.